Link Wray: de vergeten gitaarheld die moest vrezen voor de Ku Klux Klan

Eind jaren '50 leek de rock-'n-roll alweer op z'n retour. De grote hits waren gescoord en de popiconen van die tijd moesten in militaire dienst of verschenen voor de rechter vanwege onzedelijke schandalen. In de Verenigde Staten heerste langzaamaan het sentiment dat die ruige rock-'n-roll onfatsoenlijk was en er was behoefte aan beschaafde muziek. Met de bravere muziek van bijvoorbeeld Ricky Nelson en Pat Boone en later The Beach Boys hadden de Amerikaanse ouders hun ideale schoonzoons terug. Het kortstondige succes van Nelson en Boone kwam begin jaren '60 abrupt ten einde door de Britse invasie van The Beatles en The Rolling Stones.

Link Wray

Maar in 1958, net voor het einde van de traditionele rock-'n-roll, tekende een onbekende gitarist uit Virginia nog even de blauwdruk voor zo'n beetje alle rockmuziek die de daaropvolgende decennia gemaakt zou worden. Zijn naam: Link Wray. De toen 29-jarige gitarist had zijn culturele achtergrond in ieder geval niet mee. Hij was van inheemse afkomst en Native Americans werden in die tijd op alle mogelijke manieren geweerd uit het publieke bestaan in de Verenigde Staten. Ook Fred Wray, zoals de gitarist eigenlijk heet, kreeg in zijn jonge jaren te maken met racisme en discriminatie. "Agenten, de sheriff, de apotheker... ze hoorden allemaal bij de Ku Klux Klan", zei hij daar later over. "Als ze hun maskers op hadden en je had iets verkeerds gedaan, dan hingen ze je aan een boom en hadden ze je vermoord."

Zijn familie leefde in armoedige hutjes zonder elektriciteit of gas en Link Wray en zijn broers moesten blootvoets naar school. Tijdens zijn diensttijd in het Amerikaanse leger kreeg hij tuberculose en moest een van zijn longen verwijderd worden. Hij revalideerde en na de oorlog wilde het ook financieel vlotten. Wray kocht zijn eerste elektrische gitaar en begon te experimenteren met zijn versterkers: wat nou als ik met een mesje in de luidspreker snij?

Rumble

Het resultaat was overweldigend. Uit de speaker kwam een overstuurd gitaargeluid, onheilspellend en ruiger dan alle rock-'n-roll daarvoor. Met deze sound kon je alleen de zwaarste akkoorden spelen, vond Link Wray, dus hij sloeg twee keer een D-powerakkoord en één keer een E-akkoord aan. En daar was de basis van 'Rumble', zijn eerste single. Niet alleen had hij een keihard gitaargeluid, ook gebruikte hij voor het eerst het tremolo-effect, dat golven in het volume veroorzaakt. Op ieder vlak was 'Rumble' een revolutionair rock-'n-rollnummer.

Maar daar dachten radiostations in de VS anders over. Het nummer was volgens radiobazen zo heavy, dat het verbannen werd uit de ether. Ze waren bang dat 'Rumble' jongeren tot razernij zou brengen. Dat het nummer amper gedraaid werd op de radio maakte voor de hitpotentie van 'Rumble' trouwens weinig uit: het kwam alsnog tot een mooie zestiende plek in de Billboard-hitlijst.

Invloed

'Rumble' inspireerde vele rocksterren uit de jaren '60 en '70. Het was het eerste nummer dat Jimi Hendrix, ook van inheemse afkomst, leerde spelen op gitaar. Bob Dylan vond het het beste instrumentale nummer ooit. Punkpionier Iggy Pop vertelde in een Amerikaanse talkshow dat hij "emotioneel" werd na het horen van 'Rumble'. "Toen wist ik het zeker: ik wil een muziekcarrière." De overstuurde gitaarsound zou vanaf de jaren '60 de standaard worden in rock, hardrock, punk en metal.

Red Hot

Niet alleen was 'Rumble' revolutionair op muzikaal gebied, ook had Link Wray een voortrekkersrol in de invloed van Native Americans op de populaire muziek. Later zouden bijvoorbeeld Robbie Robertson, Jesse Ed Davie en Buffy Sainte-Marie zijn voorbeeld volgen. In de jaren '70 maakte Link Wray een heropleving in de muziekwereld. Hij pikte het zangen weer op, niet gehinderd door zijn verwijderde long, en scoorde in 1978 zijn eerste (en enige) hit in Nederland: 'Red Hot', samen met Robert Gordon.