6 december: Een nieuw begin

Muziekgegevens

1) Psalm 105: Looft, looft verheugd, den Heer’ der heren, geen bundel

2) Gaat stillen in den lande, Nieuw LvdK gez. 440

3) Op U mijn Heiland blijf ik hopen, Joh. De Heer gez. 595a

4) Zo Is Het Beloofd, geen bundel

5) Lofzang van Maria: Mijn ziel verheft Gods eer, geen bundel

6) In den beginne was het Woord, Nieuw LvdK gez. 488

7) Hoe zal ik U ontvangen, Ned. Herv. Bundel gez. 1

8) Psalm 115: Niet ons, o Heer’, niet ons, Uw naam alleen, geen bundel

9) Zie de stroom van Jezus’ liefde, Opwekking 674

10) Geprezen zij de Heer, Opwekking 44

11) Zijn Naam is wonderbaar, Joh. De Heer gez. 911

12) Komt, heffen wij een lofzang aan, Ned Herv. Bundel gez. 63

13) Op U Mijn Heiland Blijf Ik Hopen, Joh. De Heer gez. 595a

Meditatie

1¹ In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. ²Het was in het begin bij God. ³ Alles is erdoor ontstaan en zonder dit is niets ontstaan van wat bestaat. ⁴
In het Woord was leven en het leven was het licht voor de mensen. ⁵Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen.

¹⁴ Het Woord is mens geworden en heeft bij ons gewoond, vol van goedheid en waarheid, en wij hebben zijn grootheid gezien, de grootheid van de enige Zoon van de Vader. ¹⁵ Van hem getuigde Johannes toen hij uitriep: ‘Hij is het over wie ik zei: “Die na mij komt is meer dan ik, want hij was er vóór mij!”’ ¹⁶Uit zijn overvloed zijn wij allen met goedheid overstelpt. ¹⁷De wet is door Mozes gegeven, maar goedheid en waarheid zijn met Jezus Christus gekomen. ¹⁸ Niemand heeft ooit God gezien, maar de enige Zoon, die zelf God is, die aan het hart van de Vader rust, heeft hem doen kennen.

Een nieuw begin

Een van mijn hobby’s is dat ik mij bezighoud met geneaologie. Oftewel: ik vind het leuk om mijn stamboom uit te zoeken. Als ik in de rechte lijn terug ga – dus van mijn vader, naar zijn vader, en zo steeds verder – dan kan ik voorvaderen in de omgeving van Hardenberg en omstreken terugvinden tot aan ongeveer 1680. Dat is niet eens zo heel ver. Omdat bepaalde archieven ooit eens bij een stadsbrand zijn verdwenen, houdt het op een gegeven moment op. Ik hoor wel van mensen die tot in de 15^e terugzoeken. Maar dan houdt de rechte lijn vaak ook wel op. Hoe de lijnen verder teruggaan kun je over dromen, fantaseren, maar onderzoeken lukt niet meer. Waar het ooit begon blijft in de het duister van het verleden verborgen.

Hoe is dat eigenlijk bij Jezus? Het is vandaag de tweede adventszondag. Advent: de tijd dat de christelijke kerk zoals van oudsher zich voorbereidt op het kerstfeest, waarbij we de geboorte van Jezus Christus gedenken en vieren. Wat is eigenlijk de oorsprong van Jezus? Het verhaal over Jezus’ geboorte lees je in Lucas. Daar krijg je een kribbe, een voerbak te zien. Ergens in een uithoek van het Romeinse rijk. Daar, in Bethlehem, was ooit de verre voorvader van Jezus, namelijk David geboren, die koning zou worden over Israël, zo’n 10 eeuwen voor Jezus’ geboorte.

Zojuist heben wij gelezen uit een ander bijbelboek, geschreven door Johannes. Hij vertelt het kerstverhaal ook heel anders. Hij zegt niks over een kribbe, een voerbak in Bethlehem. Maar hij neemt ons mee naar een ver verleden, nog veel verder dan voorvader David. Hij neemt ons in gedachten mee naar het begin van de geschiedenis van de wereld. Het moment waarop onze wereld in het leven is geroepen. “In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God.” Het Woord, dat is de manier van Johannes om het over de Zoon van God te hebben. Het Woord, dat mens werd, in Jezus. Zijn oorsprong ligt bij het begin, waar alles is ontstaan. Of beter: nog verder terug: nog voordat God de hemel en de aarde heeft gemaakt. Zo ver kan niemand van ons in zijn familielijnen teruggaan. Naar de oorsprong van alles. Dan kom je bij God zelf uit. “In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God.”

Een lijn naar een begin dat ons voorstellingsvermogen te boven gaat. Ik kan er duizelig van worden als ik daarover nadenk. De Bijbel neemt je hier mee naar een punt, buiten onze wereld, buiten onze bekende tijdwaarneming, naar ongekende verten. En toch is het belangrijk om dit te zien. Wil je straks het Kerstfeest goed kunnen vieren, dan moet je de Here Jezus zien zoals Hij is. Hij is, als het om de lijnen naar het verleden gaat, niet zoals wij. Hij is niet van vandaag. Hij is niet van gisteren. Hij is ook niet van 3000 jaar geleden. Hij was er al ‘in het begin’. Het kindje dat een voerbak in Bethlehem kreeg aangeboden als wieg, stond zelf bij de wieg van alle dingen: van de wereld, het hele universum. Bij God was Hij. Vader en Zoon samen.

Wat moet je je daar allemaal bij voorstellen? Ik weet het niet precies. Wat de Bijbel wel vertelt is dat die Vader en Zoon intens veel van elkaar houden en met elkaar verbonden zijn. De Zoon, was aan het hart van de Vader. Heel dichtbij verbonden in liefde. In goddelijke eenheid. Zo gingen ze met elkaar om. Op goddelijk niveau. In goddelijke kracht.

Wat zegt dat voor vandaag, dat de oorsprong van dat kind in Bethlehem, dáár ligt, in ‘het begin’? Waarom vertelt Johannes dit zo aan ons in de Bijbel?

Ik zou daar veel over kunnen zeggen, maar ik beperkt me tot dit. Dat God toen al, in het ‘begin’, aan ons heeft gedacht. Nog voordat wij er waren. Ik wil dat proberen wat uit te leggen. Wat wij van deze wereld hebben gemaakt spreekt boekdelen. De wereld lijdt. Zucht. De schepping kraakt in zijn voegen, ook door menselijk ingrijpen. En in ons leven kan pijn en verdriet in onze ziel snijden. Eenzaamheid, vanwege misschien allerlei corona-maatregelen die we hebben meegemaakt. Pijn, die, zo vertelt de Bijbel, terug te voeren is op stappen die wij als mensen hebben gemaakt. Van God vandaan. En ergens, vroeg in het begin van de mensheid zetten wij als mensen al de eerste stap daarin. Om buiten God om te gaan leven. Voor onszelf god te spelen. We dachten dat we dat konden. Maar daarmee zijn we in een wereld gekomen die lijdt.

God had kunnen besluiten om er een punt achter te zetten, die mensheid op de planeet aarde. Maar dat deed Hij niet. Want we zijn er nog. Omdat een kind werd geboren in Bethlehem. Jezus. En de oorsprong van Jezus al voor het begin ligt. En Johannes vertelt dat hierom: dat God toen al, in het begin van alles, aan jou en mij dacht. Zijn reddingsplan kreeg toen al vorm, in de unieke liefde tussen Vader en Zoon. Daar ligt iets wonderlijks in, waarvan het je gaat duizelen. Onbegrijpelijk. Het gaat je verstand te boven. Vat ik dat? Begrijp ik dat? Van z’n lang zal ze leven niet. Maar zo is God. Vanaf het begin. Vol liefde en bewogenheid om mensen die niet in staat zijn hun eigen leven te redden. Hij kan het wel, met zijn Goddelijk macht en liefde.

En dus ging God spreken. Door zijn Zoon. Jezus. Wat zijn woorden? Letters zijn het, zwart op wit. Maar de woorden van God zijn geen koude, starre, betekenisloze tekentjes. Het zijn levende woorden. Zoals ik in een oude geboorteakte het bibberige handschrift van mijn opa herken. Zo herken ik de woorden van de levende God, die iets zichtbaar maken van wie Hij is. Van wie Jezus is. En het wonderlijke bij God is: zijn woorden zijn daden. Als God spreekt, dan gebeurt wat Hij zegt. Als God zegt: licht, dan is er licht. Als God de naam van Jezus noemt, dan wordt Hij vlees en bloed, lichaam, mens, onder ons. Zo maakte God zelf een nieuw begin, toen Jezus verscheen.

Probeer nog even deze stap mee te maken. Het begin van jouw en mijn leven, het eind van ons leven, dat is voor ons zichtbaar. Je wordt geboren, en je sterft. Maar voordat jouw leven begonnen is, en nadat jouw leven eindigt, is God er. En Hij dacht aan mensen, die Hij wilde redden. Alles begint in Hem. En alles eindigt in Hem.

Kortom: Met Jezus maakte God een nieuw begin. En, zegt Johannes, de oorsprong daarvan ligt in het allereerst begin, toen Vader en Zoon samen waren bij de wieg van onze aarde. Door dat nieuwe begin, mag jij vandag een nieuw begin maken. Elke dag weer. Dat is de mooiste manier van weer een nieuwe start maken in je leven: beginnen bij God. Terugkeren naar de Heer. Die ooit met jou en mij is begonnen.