20 juni: David kijkt terug op zijn leven

Muziekgegevens

1) Psalm 100 ‘Juich aarde, juicht alom de Heer’, Oude Berijming 1773

2) Abba Vader, Lied 136 Opw.

3) Vader, vol van vrees en schaamte, Lied 304 Evang. Lied Bundel

4) Vader God ik vraag mij af, Lied 399 Opw.

5) Psalm 103 ‘Loof, loof de Heer’, Oude Berijming 1773

6) O Heer die onze Vader zijt, Gez. 463 LvdK ‘73

7) Psalm 25 ‘Heer, ai maak mij Uwe wegen, Oude Berijming 1773

8) Al de weg leidt mij mijn Heiland, Lied 5 Joh. de Heer

9) De rivier, Lied 642 Opw.

10) Beveel gerust uw wegen, Gez.427 LvdK ‘73

11) Wie maar de goede God laat zorgen, Gez. 194 NH Bundel

12) ‘k Heb geloofd en daarom zing ik, Lied 543 Joh. de Heer

Meditatie

Mag ik u eens vragen, denk u wel eens terug over uw leven? Rare vraag misschien, want ik denk het wel.

Ik vermoed dat de luisteraars naar dit programma al wat ouder zijn, als ik zo de reacties lees, en ja, als je ouder wordt, heb je tijd om terug te kijken en is de periode waarnaar je kijkt steeds langer.

Waarom ik deze vraag stel? Omdat David dit in deze geliefde psalm ook doet. Hij is ouder geworden en heeft kennelijk de rust gekregen om op zijn leven terug te kijken.

Als je terugkijkt dan zie je nogal wat. Ik ga dat voor u niet in vullen, maar in het algemeen.

Er waren dagen met vreugde, jaren misschien wel, maar er was ook verdriet. Over ziektes, misschien chronische ziektes, er was verdriet, groot verdriet over de geliefden die ons ontvallen zijn, soms op jonge leeftijd. Er was vreugde en plezier om ons jonge gezin, zo vol levenslust en met een geweldige toekomst, maar er is verdriet want niet alles in het gezin ging goed. En er waren mannen die graag vader hadden willen worden, daar denk je op deze dag aan, of vrouwen die moeder hadden willen worden. Je denkt aan je geliefde die nog leeft, maar mentaal onbereikbaar is geworden. En je denkt aan geliefden die de dienst van de Here vaarwel hebben gezegd.

Ach ik kan deze hele uitzending vullen met vreugden en verdriet, met dankbaarheid en grote pijn uit uw en mijn leven, maar laat ik Mozes maar citeren: het uitnemendste van die is moeite en verdriet.

Hoe kijkt David in Psalm 25 terug?

Nou, heel opvallend is, dat hij drie keer zijn zonden noemt. Denk niet aan de zonden van mijn jeugd zegt hij en dat herhaalt hij nog twee keer.

Zelfs bij het ouder worden, of misschien wel juist bij het ouder worden, denkt David aan zijn zonden. Dat is te begrijpen als je het leven van David overziet, maar laten we niet naar David kijken. Misschien mogen we het gebed van David wel overnemen uit vers 18. Zie mij in mijn nood en mijn ellenden, vergeef mij al mijn zonden.

Of vers 11: Vergeef mij Heer, mijn grote schuld, omwille van uw naam.

David gebruikt forse woorden voor zijn schuldbelijdenis.

Ik vind dit een wijze les voor ons allemaal, hoe oud of jong we ook zijn, hoe we reflecteren op ons leven of er misschien nog te druk voor zijn. Altijd weer is daar die belijdenis van schuld voor het aangezicht van God. Niet als een verplichting, maar vanuit de ervaring van ons hart.

Wat doet David met deze belijdenis. Welnu, dat staat ook in deze psalm, te veel om op te noemen, want als u deze psalm nog eens een keer rustig leest dan ziet u hoeveel geestelijke waarheden in deze psalm staan. Ik zei in het begin al, het is een geliefde psalm. Over elke van de 22 teksten zou je wel een preek, of misschien wel meerdere kunnen houden.

De kern van de psalm vinden we in vers 8 tot 10, in het midden van de psalm. De teksten daaromheen zijn een soort omlijsting van wat hij daar zegt.

Want wat doet hij in deze verzen. Daar noemt hij de deugden van God, we zouden tegen woordig zeggen, het karakter van God.

Het zijn er vier: Goed en rechtvaardig. Liefde en trouw.

In de statenvertaling staat: Goed en recht, goedertierenheid en waarheid.

En in de Naardense Bijbel: ingoed en rechtuit, vriendschap en trouw.

U voelt wel hoe de vertalers hun uiterste best hebben gedaan om de hebreeuwse woorden, die best een gelaagde betekenis hebben, zo goed mogelijk te vertalen. Daar ben ik dankbaar voor.

Mag ik het zo zeggen, David kan ronduit zijn zonden belijden, juist omdat hij het karakter van God kent.

Hij kan daarom ook aan het begin van de psalm zeggen: Naar u Here gaat mijn verlangen uit.

Dat is als het ware zijn openingszin. Zijn geloofsstatement, als ik het zo mag zeggen. Hij weet wat hij verder ook gaat zeggen, hij weet dat hij gaat belijden, maar hij begint te zeggen dat naar God zijn verlangen uitgaat. En ondanks zijn belijdenis kan hij dat vrijmoedig zeggen, omdat hij ook gaat belijden wie God is, wat het karakter van God is.

Wat een mooie les voor ons. Misschien hebben wij het niet zo bont gemaakt als David in zijn leven en in zijn gezin, maar ach, iets van David is ook wel in ons te vinden.

Maar ondanks zijn zonden vindt hij volkomen vrijmoedigheid om God aan te roepen want hij weet wie God is, in oordeel en genade.

Een van de woorden in de vertaling is dat woord dat heel veel juist in de Psalmen voorkomt, namelijk goedertierenheid. Het is echt een psalmenwoord. De NBV heeft vertaald met liefde.

Als je in de psalmen nagaat hoe dat woord, dat ik nu maar even goedertierenheid noem, wordt gebruikt dan zie je dat het een woord is dat de dichters gebruiken om als het ware op te pleiten.

Om uwe goedertierenheid o Here, lees je dan.

Dat is wat David hier ook doet. Hij noemt deze vier deugden om maar aan te geven. Zo is God, dit is wat God van zich zelf heeft geopenbaard, en daarom mag ik Hem vertrouwen, ook als ik terugzie op mijn leven en zie wat er allemaal is misgegaan, of los van het misgaan, waar ik allemaal verdriet over heb. Ook over mijn gezin, iets wat hij ook uitdrukkelijk, maar dan op een positieve wijze doet.

God heeft zich geopenbaard als de trouwe, de goedertierene, de liefdevolle, de genadige.

Als ik het eenvoudig zeg: alleen daardoor kunnen we leven. Het leven hier en nu, al terugkijkend en het leven in alle heerlijkheid bij de Drie-ene God.

Want David wist natuurlijk niet van een komende, laat staan een gekomen Messias. Wij weten zoveel meer dan David. Wij weten hoe God uiteindelijk die goedertierenheid en genade en waarheid ons heeft getoond in de komst van zijn Zoon, hoe Hij trouw is gebleven aan Zijn beloften ondanks onze ontrouw.

Als David deze psalm begint met de belijdenis: Naar u Here, gaat mijn verlangen uit. Dan mogen we het hem wel dubbel nazeggen, als wij weten van de zelfopofferende liefde van de Zoon.

Ik weet niet hoe het met u is, ik heb ook de leeftijd dat ik wat meer terugkijk, ik ben 69 jaar, en ik denk dat ik heel veel van David kan nazeggen, u misschien ook wel.

Maar wat ben ik dankbaar voor het hart van deze psalm: Goed, rechtvaardig, liefde en trouw. En laat ik dat woord goedertierenheid er maar bij noemen.

Ik denk aan de psalm die we al eerder in de uitzending zongen.

Want goedertieren is de Heer,

Zijn goedheid eindigt nimmer meer,

Zijn trouw en waarheid houdt haar kracht

Tot in het laatste nageslacht.

Daar heb je al de woorden die David ook in deze psalm gebruikt. Psalm 100 is van een onbekende dichter, maar je ziet, alle dichters waren er vol van. En u en ik hoop ik ook.