20 januari: Onrecht - wat doet God eraan?

Muziekgegevens:

1) Geprezen zij de Heer, Opw. 44

2) Verheerlijkt zij de Heer, geen bundel

3) Welzalig zijn d’ oprechten van gemoed, Psalm 119: 1,17 en 86

4) God van Heil, naar psalm 68

5) God, Schepper van de morgen, geen bundel

6) Samen in de Naam van Jezus, Opw. 167

7) O Heer, doe Gij mij recht, Psalm 26: 1,7 en 12

8) Heer van de hemelse machten, Opw. 673

9) Jezus, Uw naam zij d’ hoogste eer, Joh. de Heer 562

10)Kom Schepper, Geest daal tot ons neer, LvdK Gez. 237:1,4 en 6

11)Ik wandel in het licht met Jezus, Opw. 214

12)Klem vast aan de Rots u, Joh. de Heer 639

Meditatietekst

Als er een rode draad is door de mensheid, door alle volken, door alle landen, is niet die van onrecht?

Is er een land zonder corruptie, zonder discriminatie?

Is er een land waar geen armoede is? Of waar de belastingen 100% eerlijk zijn? Of waar nooit het recht van de sterkste wordt uitgeoefend? Of waar geen vrouw ooit onjuist wordt benaderd?

Of waar geen kind wordt gepest, uitgebuit of misbruikt? Is er iemand van ons die nooit met onrecht te maken krijgt? Onrecht roept allerlei reacties op. Van verzet, van verdriet, van vragen aan God. Want waarom doet God er niets aan?

Want het gaat maar door. Het houdt niet op. Ook al organiseren we stille tochten – of juist verwoestende protesten. Ook al komen we met miljoenen mensen. Ook al worden strenge wetten uitgevaardigd. Ook al worden .. Het houdt niet op. En God zou er toch iets aan kunnen doen. Als Hij werkelijk God is?

Het onrecht heeft al oude wortels. In de bijbel vindt je talloze geschiedenissen die het onrecht etaleren. En je vindt er de oproep aan God – God, doe wat aan het onrecht! Kom op voor mijn recht! Laat uw kracht zien!

In de liederen in de bijbel, de psalmen, zie je die oproep verschillende keren terug.

In dit lied, psalm 82, worden we meegenomen in een visioen, een tafereel in de hemel. De dichter ziet voor zich een vergadering in de hemel. Het blijkt dat God zijn werk gedelegeerd heeft aan machten die deel uit maken van de schepping, van het leven dat God gemaakt heeft. God roept daar de heersende machten ter verantwoording. Heersende machten, goden genoemd. Denk aan de goden van toen, zoals de wind, zoals de zon. Denk aan de machten van toen en nu: geld, macht, grootgrondbezit, seks, wetenschap, techniek.

Die machten spreekt God aan op hun resultaten.

Het blijkt dat ze stelselmatig onrecht doen. Ze doen totaal geen recht. Aan geen mens, aan de wereld niet, aan de Schepping niet.

Ze passen zich vooral aan bij de mensen die foute dingen bedenken. Dingen die anderen benadelen.

En dat was niet het doel van de macht die God gegeven heeft.

Het doel van God van deze machten was juist op te komen voor de mensen die zich niet kunnen verdedigen, die afhankelijk zijn. Het was juist de bedoeling om mensen te bevrijden uit de greep van mensen die kwaad doen.

Het pakt helemaal verkeerd uit. Die machten zijn blind, zoals de zon wel licht geeft maar geen inzicht in recht en onrecht. Zoals het geld niets geeft om recht of onrecht. De begeerte van een man geeft geen inzicht in het recht dat een vrouw als mens toekomt. Techniek geeft als machtig instrument geen inzicht in wat recht en onrecht is. Wapens geven geen inzicht in recht en onrecht.

Macht zelf geeft geen inzicht in de wijze waarop een bestuurder zijn mensen recht kan doen. De energielobby heeft geen zicht op het recht doen van Groningen.

En zo werkten ook toen al die machten ontwrichtend: de aarde, het leven wankelt op haar fundament zegt de dichter. Dat is op zoveel plaatsen in de wereld. En soms ook letterlijk zoals in Groningen.

Je kunt wel wel zeggen dat het leven in de wereld voortdurend balanceert tussen recht en onrecht. Er zijn genoeg landen waar het onrecht de overhand heeft.

Zo lijkt het niet in Nederland. Er zijn rechters, er is gewerkt aan onafhankelijkheid van de rechtspraak. Er is een parlement dat de wetten opstelt.

En toch – is elke wet rechtvaardig – voor allen? Er komen telkens nieuwe wetten. Omdat de oude wet niet blijkt te voldoen. Niet rechtvaardig is voor iedereen. En rechters blijken niet onfeilbaar, niet altijd onafhankelijk. Daarom is er toezicht, daarom is er beroep mogelijk op een uitspraak. Is niet het schrijnend dat voor wie veel geld recht eerder gekregen wordt dan voor wie maar net genoeg heeft om van te leven?

Wat doet God aan het onrecht – en wat is de rol van mij, van u, in dit onrecht? Zijn wij gewoon slachtoffers van die machten?

Alleen als wij, als u en ik, als mensen die machten de macht geven.

Blijkbaar gebeurt juist dat telkens weer. Dat mensen die de opdracht hebben gekregen om de aarde te beheren, zich laten beheersen. Dat mensen denken dat zij het voor het zeggen hebben. Totdat blijkt dat het geld mensen in de greep heeft of de macht blind maakt. Dat leidt telkens weer tot onrecht. Hoe komen we daarvan af?

Er is maar één manier – terug naar de Schepper van het leven. God weet wat recht is.

En vandaar de oproep in de laatste regels: Sta op God, en spreek toch recht.

Dat gaat niet zonder ons, niet zonder mensen. Want mensen weten wat goed is, dat heeft God laten weten. En dat is opkomen voor de zwakke, gaan voor waarheid en trouw blijven.

God doet het appèl op ons, mensen. Maar mensen laten zich telkens afschepen en meeslepen. Door tegenover onrecht – geweld te stellen: nieuw onrecht.

Recht laat zich niet afdwingen door onrecht. Jezus heeft laten zien dat Hij boog voor het onrecht van de kerkelijke en politieke leiders van zijn tijd. En juist zijn dood aan het kruis ontmaskert de ware aard van die machten als ze los gezongen zijn van God. Omdat Hij als geen ander de ander recht doet.

Soms zullen we recht gedaan worden, soms zullen we onrecht lijden. Laten we zelf altijd de ander recht doen. Als we op op Jezus zien, zien we wat dat betekent. Hij leert mij recht te doen, Hij helpt onrecht te dragen, Hij geeft wegen van recht,. God zal in Hem het ultieme recht doen, voorgoed – op de dag Hij terugkomt.