29 okt: De poort van het paradijs voor Luther

Muziekgegevens

1) Welzalig hij, wiens zonden zijn vergeven, Ps. 32:1,4 en 6
2) Dierbre heiland, mijn Verlosser, JdH 43
3) Amazing Grace. ELB 203
4) Ik zie een poort wijd open staan. JdH 140
5) Kom tot uw Heiland, JdH 210
6) Een vaste burcht is onze God, JdH 413
7) Als nieuw geboren, naar ps. 32
8) Op die heuvel daarginds, JdH 836: 1,3 en 4
9) Ik roem in God, ik prijs ’t onfeilbaar woord. Ps. 56: 5 en 6
​10)Genade zo groot, Opw. 428

Meditatietekst

Ik lees met u Romeinen 1: 16 en 17
Over twee dagen is het zover. Dan is het 31 oktober. U was het misschien vergeten, hoewel, dat is met alle publiciteit best lastig, maar dinsdag aanstaande vieren we 500 jaar Reformatie.
De oudere generatie kerkmensen weet het nog wel, hoe Luther op deze dag zijn 95 stellingen aan de deur van de slotkapel van Wittenberg timmerde. En hoe vanaf dit moment de Reformatie begon. Zelf wist hij dit op dat moment natuurlijk niet en we weten dat het ook helemaal zijn bedoeling niet is geweest.
Hij wilde de kerk van binnenuit hervormen, en dacht dat hij uiteindelijk ook wel de steun van de paus zou krijgen, maar het liep allemaal anders.

Op die 31e oktober ging het met name over de aflaathandel. U weet wel, van Tetzel. Het ging meer zijdelings, alhoewel er natuurlijk een groot verband is, over de leer van de vrije genade.
Hoe wordt een mens zalig? Hoe raak ik verzoend met God? Hoe raak ik van mijn zonden vrij?
Dat is de vraag waarmee Luther jaren heeft geworsteld, en waarmee hij ook nog niet helemaal in 1517 tot klaarheid is gekomen.

Want o, die gerechtigheid van God uit Romeinen 1 vers 17, en vele andere gedeelten uit de Bijbel. Die wrekende en eisende gerechtigheid. Die gerechtigheid waaraan hij niet kon voldoen. Ondanks het feit dat hij uren per dag bad, en soms 6 uur achter elkaar biechtte. Wie kan bestaan voor de heiligheid en de gerechtigheid van God?
Hij zegt in een terugblik op zijn leven:

“Ik haatte dat woord gerechtigheid. Het vervloekte en verdoemde mij. Ik zei tegen God: houdt u dan nooit op mij te plagen met uw toorn? Maar ik hield niet op te bonzen tegen dat woord van Paulus: de rechtvaardige zal door zijn geloof leven”.
En zei hij: “Ik had een misvatting. Ik zag hem als Rechter. Dat werd ons voorgehouden, ook in de prediking”
En dus bonkte hij met zijn hoofd tegen de muur van zijn cel, hij geselde zich en hij beklom de trap in Rome.
Totdat. Inderdaad, todat hij als door de bliksem getroffen op een moment inzag en ik citeer hem weer:
Ineens zag ik het. “Wij leven, wij leven, niet door ons doen, maar door Gods schenkende gerechtigheid in Christus. Toen werd die tekst van Paulus voor mij tot een porta paradisi. Tot de deur van het paradijs”

Toen ik me de afgelopen weken weer in Luther verdiepte, wat altijd een feest is, vroeg ik me twee dingen af.
In de eerste plaats. Zou binnen de kerk die vraag naar een genadige God nog net zo leven als bij Luther? Of is de vraag ook in de kerk of in de gemeente inmiddels een gepasseerd station? En natuurlijk de tijd en de contekst van de tijd van Luther waren compleet anders, maar in de essentie? Je kunt zeggen: wij weten nu beter dan Luther. Dankzij zijn ontdekking weten we van de genade in Christus, dus zo’n zware strijd om met Christus verzoend te raken hebben we niet meer nodig. En dat is natuurlijk waar, dankzij Luther en de andere reformatoren is het Evangelie van de stof ontdaan en weer veel meer gaan schitteren.

Maar, de keerzijde is, dat we het gevaar lopen het wonder van de verzoening kwijt te raken. Dat verzoening met God een soort vanzelfsprekende vooronderstelling wordt, zo van ach ja, dat weten we.

Maar de verzoening mag nooit een soort automatische vooronderstelling worden. Dat verdwijnt het wonder.
Want is het niet een eeuwig wonder dat God op ons heeft neergezien, en dat hij de straf wilde dragen die wij verdienen? Dat Jezus voor ons aan het kruis is gestorven, dat door zijn striemen ons genezing is geworden?

Daar gaat het om in de bediening van de verzoening en dat mag nooit een soort sluitpost worden, of voorpost, zo van dat weten we wel.

Want als we God gaan eren en roemen, als doel van ons leven, dan doen we dat om wie Hij is en om wat hij gedaan heeft; de bediening van de verzoening.

Hij heeft de gestalte van een dienstknecht aangenomen, zegt Paulus in de brief aan de gemeente van Filippi, hij heeft zich vernederd en is gehoorzaam geworden tot de dood van het kruis, opdat in de naam van Jezus iedere knie zich zal buigen.
Dat is het eerste.

Het tweede wat me raakte. Hoe kan het toch dat je, net zoals Luther, jarenlang de Bijbel leest, en hem toch niet goed leest.

Ga maar na. Luther was bang voor de gerechtigheid van God.

Maar wat staat er verder in vers 17 van Romeinen 1? De gerechtigheid van God wordt geopenbaard van geloof tot geloof. Anders gezegd, door een diep geloof. En daarna zegt Paulus als hij Habakuk citeert. De rechtvaardige zal uit geloof leven.
Luther het staat er toch: uit geloof leven. Uit geloof leven.

En had hij dan even verderop Romeinen 3 vers 24 niet gelezen waar staat:
Want allen hebben gezondigd en derven de heerlijkheid Gods en worden om niet gerechtvaardigd uit zijn genade, door de verlossing in Christus Jezus”.

Luther wat staat daar? Uit genade. En we worden om niet gerechtvaardigd. Kende hij deze tekst dan niet? Zeker wel. Hij las meer in de Bijbel dan u en ik, en kende zelfs hele delen uit zijn hoofd. Maar ja, zijn leesbril was beslagen. Hij las alle teksten vanuit zijn eigen verstaanshorizont, om het maar modern te zeggen.

En de vraag die mij dus bezig hield is. Zijn er teksten uit de Bijbel of hele gedeelten die ik ook verkeerd lees? Waar ik overheen lees, of die ik helemaal alleen maar lees, vanuit mijn eigen ervaring?

Zo geeft Luther ons deze dagen wijze lessen mee, en een vreugdevolle boodschap. Het is genade, genade alleen, waardoor wij zalig worden. Wat een heerlijke boodschap. Ook voor nu, want hebben we allemaal niet iets van Luther in ons? Ergens in het verborgene nog iets proberen voor God te doen?

Robbert Mc Cheyne dichtte:
Nu ken ik een waarheid, zo diep als gewis
​Dat Christus alleen mijn gerechtigheid is.
Nu tart ik de dood, nu verwin ik het graf
Nu neemt mij geen satan de zegekroon af.

En op deze zondag 29 october zeggen we. Dank je wel Luther voor het Evangelie dat je ons schonk. Of liever gezegd. Dank u wel Here dat u ons door uw dienstknecht Luther weer de ogen heeft geopend voor dat heerlijke Evangelie.