16 juni: Onze vader

Muzieklijst

1) Ik ben verblijd, wanneer men mij, Psalm 122: 1, 2 en 3

2) Abba Vader, Opw. 136

3) Vader God ik vraag mij af, Opw. 399

4) ‘k ben een koninklijk kind, Joh. de Heer 60

5) Grote God wij loven U, LvdK Lied 444

6) Vader U bent goed, Opw. 630

7) Looft. Looft verheugd den heer der heren, Psalm 105: 1, 3 en 24

8) Onze vader, Opw. 436

9) In Zijn hand, geen bundel

10)Leg maar stil je hand in Zijn handen, Joh. de Heer 312

11)Vreugde, vreugde, louter vreugde, Joh. de Heer 287

Meditatietekst

Vaderdag. Voor de één een feest, voor de ander een groot vraagteken, of iets wat je het liefst weg stopt na alles wat je hebt meegemaakt met je eigen vader… of wat jouw kinderen jou of jij je kinderen hebt aangedaan.
We kunnen haast niet anders dan op deze dag gericht zijn op onze Hemelse Vader. Zodat iedere luisteraar vandaag er iets mee kan.
Ik wil graag met je lezen uit Lucas 11, waar Jezus antwoord geeft op de vraag van zijn leerlingen ‘Heer, leer ons bidden’.
Lezen: Lucas 11:2-4
Hij zei tegen hen: ‘Wanneer jullie bidden, zeg dan: “Vader, laat uw naam geheiligd worden en laat uw koninkrijk komen. Geef ons dagelijks het brood dat wij nodig hebben. Vergeef ons onze zonden, want ook wijzelf vergeven iedereen die ons iets schuldig is. En breng ons niet in beproeving.’

Wat is de diepte van de woorden ‘Onze Vader, die in de hemelen zijt’?

Of je nu christelijk bent opgevoed, een seculiere achtergrond of een moslimachtergrond hebt en pas kort christen bent: voor veel mensen is het helemaal niet gemakkelijk om God Vader te noemen. In de vroege kerk gold dat ook… er zijn zelfs voorbeelden bekend dat je pas het ‘onze Vader’ kon gaan bidden na je doop; dan werd het je gegeven. En in sommige plechtige woorden die voorafgaand aan het Avondmaal gelezen worden (formulieren), wordt zelfs gezegd: ‘omdat Christus, onze Verlosser, het ons heeft bevolen en onderwezen, durven wij te zeggen…’ en dan komt het Onze Vader. Ik las ergens: wij hebben zelf het ‘recht’ niet om dit gebed te bidden, maar het hoort bij de heilige moed, het vieren van de pure genade en goedheid van de levende God.
Mooi he? Het is in ieder geval geen ‘goedkope naam’, die je zo even pakt.

Komt dat woord ‘Vader’ eigenlijk al eerder voor in de Bijbel?

Ja. In het Oude Testament, het eerste deel van de Bijbel, lezen we een aantal keer een verwijzing naar de Vadernaam. In Exodus 4 bijvoorbeeld, als Mozes naar de Farao is gegaan om vrijheid voor het volk Israël te vragen: ‘Zo zegt de HEER: Israël is Mijn eerstgeboren zoon; daarom zeg Ik u: laat Mijn zoon gaan, opdat hij Mij diene.’

Heel veel mensen noemden God ‘Vader’ binnen het jodendom. Ik ben zelfs moslims tegengekomen, van de mystieke soefi-stroming, die het over God als vader hadden, de vader van de schepping en van ons allemaal. Maar let op: als Israël God ‘Vader’ noemde, dan betekende dit altijd dat het volk bleef hopen op vrijheid. De slaven in Egypte werden geroepen om zonen en dochters te zijn. Heel veel jaren zijn de Israëlieten, ook later (in de tijd van de ballingschap) verdrukt. Zelfs zo erg dat ze zich afvroegen of ze er nog wel toe deden en in het boek Jesaja vertwijfeld vragen: Abraham kent ons niet, Israël kent ons niet… alle nationale hoop is verdwenen, ‘U bent toch onze Vader’!? Dus in het Oude Testament is het Vaderschap van God verbonden aan vrijheid. Aan zoon en dochter zijn. Aan erfgenaam zijn. En geen knecht… of slaaf. Als Jezus zijn discipelen leert om God ‘Vader’ te noemen, dan zullen degenen die dit horen en doordenken begrijpen dat Jezus ons klaar wil maken voor een nieuwe ‘uittocht’, ‘exodus’. Eindelijk worden we vrij gemaakt. En daarom is het woord ‘Vader’ in het gebed dat Jezus ons leert een teken van intimiteit en vertrouwdheid, maar óók van revolutie en van hoop.

Toen Jezus dit zijn volgelingen leerde, maakte Hij dus een heel belangrijke stap. Eigenlijk zei Hij: die vrijheid, die gaat nú komen. Ik kom het Koninkrijk van God brengen! En Zelf moest Hij de veiligheid van de woning van Zijn Vader verlaten om dit mogelijk te maken. Jezus noemde God ook ‘Vader’ in Getsemané, in de worsteling om Zijn leven te geven. Als alles donker is roept Hij het als het ware uit: Vader, is dit de weg? Neem deze beker van mij weg! Maar Jezus ging door met leren en hij noemde Vader óók Vader aan het kruis, toen Hij zei: ‘Vader, in Uw handen beveel Ik mijn geest.’

Dat lijkt me het ultieme voorbeeld. Tot God roepen als je Vader in nood, het van Hem verwachten, en als de weg dan moeilijk gaat en anders loopt zelfs voor je sterven durven zeggen: hier is mijn leven, Vader! Ik behoor U toe.

Jezus leert het Zijn discipelen hier. Als je God je Vader noemt, dan laat je je leiden. Dan vertrouw je. En dat gaat heel ver. God ‘Vader’ noemen is een geloofsdaad, vol moed. Het is de prachtige mogelijkheid om met de Almachtige God te wandelen en te zeggen ‘hallo Pap’! En tegelijk is het de moed om te belijden: ‘Mag ik alstublieft ook een leerling van U zijn?’ Iemand zei: als je God Vader noemt, dan teken je ín op het Koninkrijk van God.

Want dat is wél wat Jezus bedoelde toen Hij ons dit gebed meegaf. Als voorganger in Amsterdam heb ik heel wat gesprekken gevoerd met mensen die de pijn kennen van kinderloos zijn. Ken ik heel wat mensen die geen contact meer met hun kinderen hebben. Of mensen die beschadigd zijn door hun eigen vader. Op geen enkele manier is daar een goedkoop antwoord op. Maar ik hoop dat je met de leerlingen van Jezus leert om God je ultieme Vader te noemen. Die ook de perfecte Vader wil zijn voor jou… door alle gebrokenheid heen. En je uitnodigt om dat weer door te geven. Hem als Vader zien betekent ook Hem volgen. En door de Vader uitgezonden worden om zélf een vader te zijn, voor biologische kinderen of tal van anderen, voor wie je een zegen mag en kunt zijn. Aan het eind van het Evangelie dat Johannes schreef zegt Jezus tegen Zijn volgelingen: ‘Zoals de Vader Mij gezonden heeft, zo zend Ik ook jullie.’ (Joh. 20:21). Daar ga je dan…