Terugblik: Hijman vond laatste familielid van redders Verschuur

Helaas krijgen we bericht dat Hijman op 92-jarige leeftijd is overleden. In de uitzending van zondag 29 januari 2023 brengen we een ode aan hem en zijn bijzondere verhaal in Adres Onbekend.

De weken daarna
In deze week van 4 en 5 mei besteden we opnieuw aandacht aan het verhaal van Hijman. We hebben namelijk iets bijzonders voor hem uit het archief! Verslaggever Amy-Lee de Boer ontmoet Hijman, zijn vrouw en zijn dochter in een Amsterdams café om hem deze documenten te overhandigen. Luister naar de uitzending van 8 mei 2022 voor een reportage.

Verder blijven onze lijnen open voor iedereen die ons aan een foto van Hijmans ouders kan helpen, want die heeft Hijman nooit gehad. Het gaat om vader Leendert Gans en moeder Mina Gans - Cosman. Leendert werkte bij boekbinderij Joachimsstal en zong in het Harpedavids koor. Ze woonden ten tijden van de oorlog op de Tilanusstraat 22 in Amsterdam. Wie heeft foto's van hen? Bel 0800 3030300 of mail naar zoeken@adresonbekend.nl.

Tijdens de uitzending van Adres Onbekend
In de archieven vinden we een heleboel informatie over meneer en mevrouw Verschuur van de Tilanusstraat 22 in Amsterdam. Het moet gaan om Jan Geurt Verschuur en zijn tweede vrouw Marietje Post. Jan en Marietje kregen samen geen kinderen, maar de twee dochters uit Hijmans verhaal moeten de kinderen uit Marietje's eerdere huwelijk zijn. Uiteindelijk komen we in contact met een kleinkind van Marietje Post: Joan Pelgrim. En wat blijkt? Het verhaal over Hijmans redding is in haar familie altijd doorverteld! "Als het over de oorlog ging, werd altijd dat verhaal verteld over een jongetje dat in de trapkast verstopt werd tussen de tapijtrollen. Het ontroert me dat mijn oma en opa na al die jaren op deze manier geëerd worden!" Ook Hijman is ontroerd: "Dit had ik nooit meer verwacht. Wat een bijzonder moment is dit..." Beluister de fragmenten hieronder voor dit indrukwekkende verhaal.

In de eerste uitzending van 2022 halen we inspirerende verhalen terug uit het afgelopen jaar. Zoals dat van de inmiddels 91-jarige Hijman Gans, die nabestaanden zocht van zijn redders tijdens de Tweede Wereldoorlog. We vonden destijds het laatst levende familielid van de familie Verschuur: kleindochter Joan Pelgrim! Wat heeft dit betekend voor Hijman Gans? En hoe is het verhaal verdergegaan na de laatste uitzending? Je hoort het in het fragment hieronder.

Het verhaal
Een wonderbaarlijke zoektocht naar de redders van Hijman Gans tijdens de Tweede Wereldoorlog. De Joodse Hijman is nog maar twaalf jaar wanneer de razzia in Amsterdam aanvangt: “Dat was op 20 juni 1943. Ik mocht van mijn moeder nog even buiten op straat spelen, voordat de Duitsers zouden komen om de Joden op te halen. Maar mijn onderbuurvrouw, mevrouw Verschuur, zei: 'Kom jij maar mee naar binnen'. Mijn moeder wist dat niet. Toen de Duitsers kwamen hebben ze me in hun kast onder de trap verstopt. Ik hoorde mijn ouders die trap aflopen en mijn moeder riep: 'Hijman, waar ben je?!' Het gekke is dat ik niet heb geantwoord. Ik zweeg en daardoor hebben de Duitsers mij niet gevonden...”

Na een week bij de familie Verschuur ondergedoken te zitten, brengen ze hem via een verzetsorganisatie naar Brunssum: “Daar verbleef ik kort in een klooster, maar omdat het te gevaarlijk werd moest ik weer weg. Terug naar Amsterdam.” Maar in Amsterdam gaat het mis, Hijman wordt opgepakt. Hij weet te ontsnappen en vindt de weg weer terug naar de familie Verschuur: “Ik kwam bij hen aan voor hulp. Zij hebben me uiteindelijk naar Dalfsen kunnen brengen waar ik tot het einde van de oorlog ben gebleven.”

Meneer en mevrouw Verschuur hebben dus twee keer Hijmans leven gered en het blijkt dat ze samen met de verzetsgroep meer dan 250 Joodse kinderen hebben laten onderduiken die zo allemaal de oorlog hebben overleefd! Hijman: “Zij zijn de enigen die ik nog had na de oorlog. Mijn hele familie, op één tante na, is vermoord in Sobibor...”

Aanknopingspunten:
* nazaten van meneer en mevrouw Verschuur
* zij zijn geboren rond 1900
* hebben het leven van Hijman gered in de Tweede Wereldoorlog
* tijdens de razzia in Amsterdam op 20 juni 1943 redde mevrouw Verschuur de toen 12 jaar oude Joodse Hijman en verstopte hem bij hen in huis
* later zorgden zij ervoor dat hij kon onderduiken in Brunssum en Dalfsen
* de familie Verschuur woonde tijdens de oorlog in de Tilanusstraat in Amsterdam
* na de oorlog was het huis bijna volledig vergaan en stond het op instorten
* de familie Lakmaker en familie Montero woonden in hetzelfde portiek
* buren dachten dat meneer en mevrouw Verschuur NSB’ers waren, maar in werkelijkheid waren ze actief in het verzet
* het waren circusartiesten: koorddansers, trapezewerkers en er was een act met dieren
* ze hadden twee dochters, geboren rond 1927
* er was een hond Majo
* de familie Verschuur had contact met Joop Woortman (overleden in 1945, Bergen-Belsen), taxichauffeur en verzetsstrijder bij de NV Verzetsgroep