Les Paul & Mary Ford - Biografie

Als gitarist vormde hij in de jaren vijftig een bijzonder succesvol duo met zijn toenmalige vrouw, zangeres Mary Ford. Met z’n tweeën scoorden zij tientallen hits, waaronder klassiekers als Vaya Con Dios en How High The Moon. Als uitvinder was Les Paul de bedenker van de elektrische gitaar zoals we die nu kennen. Zonder de naar hem vernoemde gitaar Les Paul Gibson zou de rock ‘n roll nooit zijn uitgevonden.

Mondharmonica

Les Paul wordt op 9 juni 1915 geboren als Lester William Polsfuss in Waukesha, Wisconsin. Zijn familie heeft Pruisische voorouders. Wanneer Les acht jaar oud is, gaan zijn ouders uit elkaar. Hij leert zichzelf mondharmonica en gitaar spelen. Les ontwerpt een nekbeugel zodat hij beide instrumenten tegelijkertijd kan bespelen. Het is zijn eerste muzikale uitvinding, eentje die vandaag de dag nog steeds wordt gebruikt. In zijn tienerjaren speelt Les in diverse bandjes en ontwikkelt hij zich tot een professioneel muzikant. In die tijd neemt hij ook de artiestennaam Les Paul aan.

Les Paul Goldtop

In de jaren dertig speelt Les voornamelijk jazzmuziek, daarbij sterk beïnvloed door Django Reinhardt met wie hij ook bevriend raakt. In 1936 maakt hij zijn eerste plaatopnamen. Twee jaar later vertrekt Les naar New York waar hij met de oudere broer van Chet Atkins een jazztrio vormt. Ondertussen houdt Les zich bezig met het verbeteren van zijn gitaar. Die heeft een holle kast, net zoals alle andere dan bestaande gitaren. Les vindt de klank van die kast te dun, ook als de gitaar elektrisch wordt versterkt waarbij het gevaar bestaat dat hij gaat ‘rondzingen’. In 1939 vindt Les zijn eerste elektrische gitaar met een massieve kast uit. Eén van de verbeterde versies wordt door gitaarfabrikant Gibson in productie genomen. Ze noemen hem de Les Paul Goldtop. Deze karakteristieke gitaar wordt later gebruikt door rockhelden als Jimi Hendrix, Eric Clapton, Neil Young, Bob Marley, John Fogerty, David Gilmour (Pink Floyd) en The Edge (U2).

Revolutionair

In de jaren veertig speelt Les als gitarist met beroemdheden als Nat 'King' Cole, Bing Crosby en de Andrews Sisters. In 1946 ontmoet hij zijn tweede vrouw Mary Ford. Zij is geboren op 7 juli 1924 als Iris Colleen Hatfield in El Monte, Californië. Op dat moment werkt zij als countryzangeres bij Gene Autry en Jimmy Wakely, met wie zij ook al in een film heeft gespeeld. Les weet Iris over te halen met hem te gaan werken en verzint haar artiestennaam Mary Ford. Het stel trouwt in december 1949. Op zoek naar nieuwe technieken heeft Les de ampexrecorder uitgevonden, een soort van bandrecorder waarmee je stukjes muziek over elkaar heen kunt zetten. Het blijkt één van de meest revolutionaire uitvindingen voor de ontwikkeling van de latere popmuziek te zijn. Zonder deze meersporen opnametechniek hadden bijvoorbeeld The Beatles nooit zulke prachtige muziek op plaat kunnen zetten.

Koortje

Les gebruikt deze techniek om de stem van Mary wel tien keer over elkaar heen op te nemen, waardoor het op de plaat net lijkt alsof zij met een koortje zingt. In werkelijkheid is het dus Mary zelf, die in de tot studio omgebouwde garage van het stel door Les wordt gepusht steeds maar weer haar zangpartijen in te zingen, telkens een noot hoger . Op die manier zorgt het stel voor een stroom van hits waaronder Tiger Rag, Vaya Con Dios, Tennessee Waltz, Mockin’ Bird Hill, How High The Moon, My Baby’s Coming Home, Lady Of Spain en I’m Sitting On Top Of The World. Ze worden gezongen in hun eigen landelijke tv-programma’s zoals The Les Paul Show en The Les Paul & Mary Ford At Home Show.

Scheiding

De opkomst van de rock ‘n roll en de popmuziek maakt ironisch genoeg een einde aan de successen van Les en Mary. De meeste rock’n’roll- en popgitaristen spelen namelijk op een Les Paul Gibson. Ook het huwelijk van Les en Mary houdt geen stand. In 1962 scheiden zij van elkaar. Mary blijft zingen, zij het met veel minder succes. Ze zingt graag met haar zusjes Carol, Eva en Esther, met wie ze ook enkele plaatjes maakt. In 1977 overlijdt Mary op 53-jarige leeftijd aan diabetes.

Muziekgeschiedenis

Na de scheiding van Mary vervolgt Les Paul zijn carrière. Hij maakt verschillende platen waaronder het met een Grammy Award bekroonde Chester And Lester, een album dat hij in 1977 maakt met zijn vriend en eveneens gitaarvirtuoos Chet Atkins. In 2006 komt daar een Grammy bij voor het album Les Paul & Friends, dat hij voor zijn negentigste verjaardag opneemt met pophelden als Sting, Jeff Beck, Eric Clapton, Keith Richard (Rolling Stones) en Steve Miller, die hij als klein jongetje nog gitaar heeft leren spelen. Tot vlak voor zijn dood blijft Les nog wekelijks spelen in jazzclubs in New York. Op 13 augustus 2009 overlijdt hij in bijzijn van zijn familie in een ziekenhuis in New York aan de gevolgen van een longontsteking. Als gitarist en uitvinder heeft hij een belangrijke plaats verworven binnen de muziekgeschiedenis.